Ruya Dünýäsini Iňňän öwrenmek: Ernest Hartmannyň Goşandyklary
Ernest Hartmann psikoanaliz we uky öwreniş ulgamynda ajaýyp şahsyýet bolup, ruýalaryň hem-de olaryň gündelik durmuşymyza edýän täsiri barada düşünjämizi giňeltmekde uly goşant goşdy. 1934-nji ýylda Wenada doglan Hartmann, nasyonalizmiň ýokarlanmagy bilen maşgalasy bilen Amerikanyň Birleşen Ştatlaryna göçüp, şol ýerde akademik we kliniki karýerasyny dowam etdirdi. Tufts Uniwersitetiniň Medisina Mekdebinde psihiatriýa professory we Halkara Ruýa Öwreniş Assosiasiýasynyň öňki prezidenti hökmünde Hartmannyň işleri bu ugurda öçmejek yz galdyrdy.
Ruýalaryň Iňiligi boýunça Öňdebaryjy Alym
Hartmann diňe bir professor bolman, eýsem gyzgyn alym we awtor hem bolup, ömrüniň dowamynda 350-den gowrak makala hem-de dokuz kitap ýazdy. Ol nerw-fiziologiýa, endokrinologiýa we biokimiýanyň uky we ruýalar bilen baglanyşygyny çuňňur öwrenip, bu ugurda dünýäniň öňdebaryjy hünärmenleriniň biri hökmünde tanalýar.
Çäkler Teorisi Ýönekeýleşdirilen görnüşde
Hartmannyň psihologiýa boýunça bellikli goşandy onuň "çäkler teorisi" bolup durýar. Bu düşünjäni has gowy düşünmek üçin, şahsyýetimiziň we pikirleniş, duýgularymyzyň göze görünmeýän çyzgylary bardygyny göz öňüne getiriň—bu çyzgylar ýurt serhedi ýaly bolup biler. Bu çyzgylar galyň ýa-da inçe bolup biler. Hartmann bu 'çäk galyňlygynyň' düýpli ähmiýetiniň bardygyny, düýşlerimizi nähili başdan geçirýändigimize we dünýä bilen nähili aragatnaşyk saklaýandygymyza täsir edýändigini öňe sürdi.
-
Galyň Çäkler
Eger siziň çäkleriňiz galyň bolsa, iş we şahsy durmuşyňyzy aýry saklamagy halaýarsyňyz, tagamlyklary garyşdyrman iýmegi makul bilýärsiňiz ýa-da dünýäni has gara-bak görnüşde görýärsiňiz. Galyň çäkli adamlar köplenç has az duýguly ýa-da intensiw däl düýşler görýärler. -
Inçe Çäkler
Beýleki tarapdan, inçe çäkli bolsaňyz, durmuşyňyzyň dürli ugurlary biri-birine has köp garyşýar. Täze zatlary synap görmekden lezzet alýarsyňyz, duýgularyňyzy çuňňur duýýarsyňyz, hem-de tagamlyklaryň biri-birine degmegi sizi biynjalyk etmeýär. Siziň düýşleriňiz has janly, çylşyrymly we duýguly bolup biler.
Hartmann bu çäkleriň galyňlygynyň diňe düýşlerimize däl, eýsem umumy şahsyýetimize we dünýä bilen aragatnaşygymyza-da täsir edýändigini öňe sürdi. Ol bir adamyň çäk galyňlygyny bilmek arkaly, beýleki psihologiki ölçegleriň gözden salýan taraplaryny hem açyp biljekdigini teklip etdi.
Çäkleriň galyňlygy şahsyýetiň äsgerilmeýän bir ölçegini görkezýär, bu bolsa durmuşymyzyň başga hiç bir ölçeg bilen düşündirilip bilinmeýän taraplaryny açmaga kömek edýär.
Ernest Hartmann
Arzuw etmek bir Yzygiderlilikde
Hartmannyň nazaryýeti hem arzuw etmegiň akyl işjeňliginiň bir görnüşidigini, bu bolsa oýanyk wagty jemlenen pikirlenme, hyýal, gündizki arzuw we fantaziýa ýaly ýagdaýlary öz içine alýan bir yzygiderlilikde ýerleşýändigini öňe sürýär. Onuň garaýşyça, arzuw etmek "giperbaglanyşykly" bir ýagdaýdyr. Munuň manysy, arzuw wagtynda beýnimiz pikirleri we duýgulary has erkin baglanyşdyrýar, bu baglanyşyklar oýanyk wagtyky pikirlenmelerimizde adaty ýa-da mümkin däl ýaly bolup biler. Bu baglanyşyklar tötänleýin däl-de, arzuw edijiniň emosional aladalary tarapyndan ugrukdyrylýar.
Miras we Täsir
Ernest Hartmann öz gözlegleri we nazaryjalary arkaly duýgy durmuşymyz bilen düýşlerimiziň arasyndaky çuňňur baglanyşygy düşünmäge kömek etdi. Onuň işleri, düýşlerimizi öwrenmek arkaly şahsyýetimiz we duýgy abadançylygymyz barada has çuňňur düşünje alyp biljekdigimizi görkezýär. Hartmannyň serhet nazaryjasy adam psihologiýasyna üýtgeşik bir garaýyş berýär, düýşler dünýäsiniň hem-de oýanýan durmuşymyzyň biri-birine çylşyrymly baglanyşyklydygyny we täsir edýändigini ýatladýar. Ol 2013-nji ýylda aradan çyksa-da, onuň mirasy dünýäniň dürli künjeklerinde alymlary we düýş höwesjeňlerini ylhamlandyrmagyny dowam etdirýär, uky we düýşleriň syrly dünýäsi barada bilimimiziň çäklerini giňeldýär.
